Astım, solunum yolu iltihabı ile ilişkili kronik bir solunum bozukluğudur. Çevresel faktörler, genetik yatkınlıkla ilişkili olarak astımda kritik bir rol oynamaktadır. Solunan alerjenler, dumana maruz kalma, hava kirliliği astım belirtilerinin yaygın tetikleyicisidir. Yüksek oranda rafine tahılların, işlenmiş kırmızı etlerin ve fast food gibi Batı tarzı beslenmenin astımda olumsuz etkileri vardır. Bunun aksine, meyve ve sebze alımının yüksek olduğu Akdeniz tarzı diyet ise olumlu etkilere sahiptir.
Astımda beslenmenin etkilediği diğer önemli faktör ise çocuklarda ideal vücut ağırlığına ulaşmaktır. Aşırı kilolu olmak astım riskini% 35 arttırırken, obezite ise normal kilolu çocuklara kıyasla riski % 50 arttırmaktadır. Böyle durumlarda ideal kiloya ulaşmak akciğer fonksiyonlarında düzelme ile sonuçlanır.
ANTİOKSİDANLAR
Astımda önerilen besinlerden bahsedecek olursak ilk sırada antioksidanlar gelir. Oksidatif stres, astım gibi hava yolu hastalıklarında önemli rol oynamaktadır. Astımın en önemli karakteristik özelliklerinden olan inflamasyon, özellikle hava yollarındaki hücrelerde oksidatif stresin artışına neden oldur. Diyette yapılacak basit değişiklikler ise oksidatif stresi azaltabilmekte ve astımdan korunma ve tedavide önemli olumlu etki göstermektedir.
Antioksidanların astım üzerindeki olumlu etkilerinin başında antioksidanların oksidatif hasarı azaltmaları gelmektedir. Bu nedenle antioksidan vitaminler olan A,C ve E vitamininin astımın oluşumunda, astımdan korunmada veya astım belirtilerinin azaltılmasında önemli etkileri mevcuttur. Yetersiz antioksidan alımı, genetik ve çevresel faktörlerle beraber astım gelişimine neden olabilmektedir.
Bu vitaminleri içeren besinler ise şöyledir;
A VİTAMİNİ: Havuç ,tatlı patates, koyu yeşil yapraklı sebzeler (lahana,brokoli,ıspanak) , kayısı.
C VİTAMİNİ : Kuşburnu, yeşil biber ,kivi, maydanoz, ıspanak, brokoli ,brüksel lahanası, limon, çilek, portakal, domates, mango.
E VİTAMİNİ : Yağlı tohumlar (ayçekirdeği, fındık, fıstık, badem) ,avokado, kırmızı biber, mango, ıspanak.
Bunlar dışında astımlı çocukların diyetinde olması gereken besinler ve içerikleri şöyledir;
D VİTAMİNİ
D Vitamini bağışıklık sistemi yanıtlarını artırmada önemli bir rol oynar ve hava yolu inflamasyonunu azaltmaya yardımcı olur. Düşük D vitamini seviyeleri, çocuklarda ve yetişkinlerde artan astım krizi riskiyle bağlantılıdır.
D vitamini besin kaynakları şunları içerir: balık yağı ve yumurta sarısıdır.Asıl D vitamini kaynağımız güneş ışığıdır.
VİTAMİN B6 ( PİRİDOKSİN)
Vitamin B6 ( piridoksin) açısından zengin diyet astımda beslenme için önemli bir bileşendir. Piridoksinin atakların süre ve yoğunluğunu azalttığı gösterilmiştir. Astımda bronş düz kasları kasılarak hava yolları daralır. Piridoksin bronş düz kaslarının gevşemesine katkıda bulunarak fayda sağlar. Zengin piridoksin kaynakları ise ;somon, tavuk göğsü, patates, nohut, avokado ve muzdur.
OMEGA-3
Omega-6 yağ asitleri bronkokonstriktif (bronş daraltıcı) etkileri olması nedeniyle riski artırabilir. Aksine, omega-3 yağ asitlerinin ise anti-enflamatuar etkileri vardır. Omega-6’nın omega-3 yağ asidi alımından çok yüksek olması astım riski ile önemli ölçüde ilişkilendirilmiştir.
Omega-3 zengin besinler ise; yağlı balıklar olmak üzere; uskumru, somon, morina balığı, sardalya, hamsi; bitkisel kaynakları ise keten tohumu ve cevizdir.
MAGNEZYUM
Magnezyumun şiddetli astımda iyileştirici etkileri vardır.Mg içeren besinler şöyledir; Avokado, fındık, badem , kaju, baklagiller, tam tahıllar.
PROBİYOTİKLER
Probiyotikler olarak adlandırılan ve düzenli tüketildiklerinde sağlık üzerinde olumlu etki yaptıkları düşünülen mikro-organizmaların diyetle (yoğurt, kefir gibi) yeterli miktarda alınmasının, astım ve alerjik hastalıklar açısından koruyucu etkisi vardır.
Astım hastalarına günlük 2-2,5 litre kadar su içmeleri önerilmektedir. Yetersiz sıvı alınması durumunda, histamin salınımı artarak astım yakınmaları şiddetlenebilir.
KAÇINILMASI GEREKENLER
SÜLFİTLER : Birçok kurutulmuş meyvede ve daha da kötüleşen astım belirtilerine neden olabilir .Sülfitler ayrıca bazı salamura yiyeceklerde, şişe limon sularında ve alkolde bulunur.
GAZ OLUŞTURAN BESİNLER: Genellikle nefes almayı zorlaştıran gaz veya şişkinliğe neden olan gıdalardan kaçının. Bu göğüs sıkışmasına neden olabilir ve astım alevlenmelerini tetikleyebilir.
Kaçınılması gereken yiyecekler şunlardır: fasulye, gazlı içecekler ve kızarmış yiyecekler.
TUZLU YİYECEKLERDEN KAÇINMA : Düşük sodyum diyeti astımı olan bireylerde olumlu sonuçlar sağlar.
